Kontuzjowany sportowiec po doznanym urazie przechodzi kilka faz stanu psychicznego:
- faza zaprzeczenia (ang. denial phase),
- faza złości (ang. anger phase),
- faza depresji (ang. depression phase),
- faza akceptacji (ang. accecptation phase)
FAZA ZAPRZECZENIA
Zawodnik twierdzi, że to co się stało jest niegroźne i będzie startował w zawodach - mimo ewidentnych objawów obrażenia oraz orzeczenia lekarskiego. W tej fazie rola trenera lub opiekuna jest bardzo ważna i poprzez perswazję może być przerwana, natomiast argumenty wspierające racje zawodnika przedłużają ten stan.
FAZA ZŁOŚCI
Zawodnik nie może dalej zaprzeczać istnieniu obrażenia, staje się zły na wszystko i wszystkich. W tej fazie tylko wzajemny kontakt i zrozumienie z trenerem lub bliskimi może pomóc w jej przerwaniu.
FAZA DEPRESJI
Występuje zaraz po fazie złości i trwa najdłużej. Zawodnik jest przekonany, że jego kariera jest skończona i cele życiowe powiązane ze sportem nie będą mogły być osiągnięte. Faza ta jest szczególnie ciężka przy pierwszej kontuzji. Zawodnik wyczulony jest wtedy na każde słowo lekarza jak również trenera.
FAZA AKCEPTACJI
Najkorzystniej jest, gdy faza ta występuje w jak najkrótszym czasie po urazie, choć najczęściej ma to miejsce w okresie leczenia usprawniającego.
W zależności od zachowania po doznanym urazie wyróżnia się następujące typy zawodników:
zawodnik uzależniony /podległy/
(ang. dependent, attention-loving)
Są to zawodnicy potrzebujący uwagi i którzy mają przyjemność bycia zależnym od drugich. Zawsze żądają dla siebie większej uwagi, doglądania zarówno przez personel lekarski jak i przez rehabilitantów itp. Generalnie zawodnicy tacy nie chcą odpowiadać za leczenie i jego efekty. Oczekują stałego „prowadzenia za rękę”. Zawodnicy ci są bardzo absorbujący dla wszystkich im życzliwych (lekarze, rehabilitanci, trenerzy itp.).
zawodnik oporny (ang. resistant)
Zawodnicy tacy sprawiają dużo kłopotów zespołowi medycznemu, nie wierzą w wyniki leczenia. Bez przekonania i z oporami poddają się postępowaniu terapeutycznemu.
zawodnik "podobny do dziecka" (ang. childlike)
Obserwuje się wielu dojrzałych sportowców, którzy w trakcie leczenia zachowują się jak dzieci, trudno rozumieją podstawowe zjawiska, wymagają przedłużonego leczenia i opieki innych osób.
zawodnik zły (ang. angry)
Są to zawodnicy z przetrwałą fazą złości, bardzo nieuprzejmi, a nawet agresywni wobec zespołu medycznego. Im wcześniej uda się u nich zwalczyć tę fazę, tym szybciej będzie następował powrót do zdrowia.
zawodnik bez motywacji (ang. inmotiveted)
Zawodnicy ci demonstrują negatywną postawę na każdym etapie leczenia. Często jest to ich pierwsza kontuzja i nie wierzą, że bez leczenia nie będzie możliwy ich powrót do sportu. Wykazują brak jakiejkolwiek motywacji do włączenia się w proces leczenia.
W leczeniu kontuzjowanych sportowców należy uwzględnić wiele aspektów psychologicznych, które rzutują na przebieg i końcowy wynik leczenia. Szczególnie dotyczy to personelu medycznego, który sprawuje opiekę nad nimi od momentu urazu poprzez wszystkie fazy leczenia do ich powrotu do sportu.
|